[ Pobierz całość w formacie PDF ]

spo³eczeñstwo okreS
la s³owem pod³oS
æ lub zbrodnia?
Podnios³a na niego spokojny, pogodny wzrok i natychmiast odpar³a prosto, bez afektacji:
 Nie w¹tpi³abym, ¿e uczyniliS
cie to dla dobra idei.
Uljanow cicho siê rozeS
mia³ i zatar³ rêce.
 A gdybym zawo³a³ nagle z patosem, jak Czernow4:  Nadziejo Konstantynówno, bêdê
dyktatorem Wszechrosji ?!  spyta³ ze S
miechem.
 Uwierzy³abym bez wahania!  odpowiedzia³a, patrz¹c na niego ³agodnie i szczerze.
 Hm, hm!  mrukn¹³.  W takim razie myS
lê, ¿e mo¿e, uczynilibyS
my m¹drze, zwi¹zaw-
szy nasze ¿ycie i id¹c przez nie razem a¿ do koñca... do szubienicy, czy... do dyktatury, Na-
dziejo Konstantynówno!
SpuS
ci³a na chwilê oczy i spokojnie, bez ¿adnego wzruszenia rzek³a:
 Powiedzia³abym  tak, je¿eli wam to dogadza, towarzyszu!
 Dogadza!
Wiêcej o tem nie mówili. Zreszt¹ nie mogli nawet mówiæ, bo w nocy do Krupskiej wpad³
pos³any przez Babuszkina robotnik i powiadomi³, ¿e ko³o szko³y ju¿ siê krêc¹ szpicle.
Uljanow umkn¹³ w stronê cesarskiej fabryki porcelany; w kilka dni póx
niej przeniós³ siê
do S
ródmieS
cia, gdzie w wypadkach zaostrzonego poS
cigu czu³ siê najbezpieczniej.
Jednak policja by³a ju¿ na jego tropie.
W grudniu uczyniono na niego ob³awê w ca³em mieS
cie. Zrewidowano mieszkania wszyst-
kich podejrzanych osób, nie wy³¹czaj¹c nawet libera³Ã³w.
Uljanow zosta³ schwytany i osadzony w wiêzieniu.
Krupskaja dostarcza³a mu ksi¹¿ek i powiadomi³a Marjê Aleksandrównê o areszcie syna. Starusz-
ka przyjecha³a do Petersburga i odwiedzi³a W³odzimierza. Uspokoi³ j¹, ¿e nic powa¿nego mu nie
grozi, gdy¿ ¿andarmi mieli tylko podejrzenia, nie znalaz³szy ¿adnych obci¹¿aj¹cych go dowodów.
4
Znany rosyjski dzia³acz z partii socjalistów-rewolucjonistów.
77
Tak te¿ by³o w istocie. Uljanowa nawet nie oddano pod s¹d i zarz¹dzeniem w³adz policyj-
nych zes³ano na Sybir na przeci¹g lat trzech.
 Jadê na urlop wypoczynkowy i na polowanie!  powiadomi³ Krupsk¹ z wiêzienia, prze-
sy³aj¹c jej wypo¿yczon¹ ksi¹¿kê z listem, napisanym mlekiem pomiêdzy drukowanemi linja-
mi.
78
ROZDZIA£ IX.
Dobiega³ koñca trzeci rok wygnania.
Minê³y te lata w zupe³nym niemal spokoju. Syberyjskie w³adze by³y znacznie liberalniej-
sze i nie wysila³y siê nad gnêbieniem politycznych zes³añców.
W³odzimierz Uljanow ¿y³ we wsi Szuszenskoje, niedaleko od miasta Minusinska, po³o-
¿onego na malowniczych brzegach rzeki Jenisej.
Wkrótce, po odbytem wiêzieniu przyby³a tu z matk¹ swoj¹ Nadzieja Konstantynówna
Krupskaja.
W kilka tygodni po przybyciu sta³a siê ona ¿on¹ Uljanowa. Nie czuli oboje ani wielkich
uniesieñ, ani radoS
ci i szczêS
cia, które dla kochaj¹cych serc przemienia ca³¹ ziemiê na raj s³o-
neczny, a szmer lasu i podmuchy wiatru  w czarodziejsk¹ muzykê, nieznan¹, bosk¹. Nie czuli
tego i nie myS
leli o tem.
Podali sobie rêce, jako dwaj przyjaciele, z³¹czeni wiêzami, nie mniej silnemi od mi³oS
ci
i oddania siê wzajemnego,  wiernoS
ci¹ dla idei, dro¿szej nad w³asne ¿ycie i jedynej. By³a
dla nich pokarmem, s³oñcem, powietrzem. Ze zmierzchem jej nast¹pi³aby chwila konania dla
wyznawców jej i krzewicieli.
Zupe³ne zaufanie mia³ Uljanow do Nadziei Krupskiej, ona  niczem niezachwnian¹, fana-
tyczn¹ wiarê w jego si³y.
Czas syberyjskiego wygnania w piêknym, ¿yznym kraju Minusiñskim pêdzili z po¿ytkiem.
Tu w ostatecznej formie skrystalizowa³y siê myS
li W³odzimierza i u³o¿ony zosta³ plan jego
dzia³alnoS
ci na przysz³e ¿ycie.
Przeczyta³ niezliczon¹ iloS
æ ksi¹¿ek. Dostarczali mu ich z Petersburga przyjaciele jego
i Krupskiej, a tak¿e mieszkaj¹cy we wsi Karatuzie Polak, in¿ynier-górnik, Eugenjusz Ró¿yc-
ki, który, chocia¿ zajmowa³ stanowisko urzêdowe, sprzyja³ wszystkim zes³añcom.
Na wygnaniu W³odzimierz wykoñczy³ swoj¹ pracê o rozwoju kapitalizmem. Zacz¹³ j¹
w wiêzieniu, gdzie pisa³ potajemne mlekiem na odwrotnej stronie arkusików, zape³nionych
niewinnemi cytatami z dzie³ autorów rosyjskich i zagranicznych. Tylko taki rêkopis móg³ siê
przedostaæ poza bramê wiêzienn¹. Mleko nalewa³ do ma³ych ka³amarzy, zrobionych z ugnie-
cionego w palcach chleba. [ Pobierz całość w formacie PDF ]